Page 11 - SBiF_Seminarium1

SZKOŁA BANKOWOŚCI I FINANSÓW - SEMINARIUM I 11

Równolegle przemiany dotyczyły również sfery politycznej. Dokonywały się one na  stosunkowo szybkie zrównoważenie rynków, w tym zwłaszcza dóbr konsumpcyjnych,
tle przeprowadzanej pierestrojki przez M. Gorbaczowa w ZSRR, zmian układu  zahamowanie hiperinflacji i ustabilizowanie pieniądza,

geopolitycznego. W Polsce kulminacja przypadła na podpisanie w 1989 r. Porozumienia  uwolnienie cen, co przyczyniło się do uzdrowienia stosunków pieniężnych wraz
Okrągłego Stołu, a następnie częściowo wolne wybory oraz powołanie pierwszego z otwarciem gospodarki, racjonalizacji relacji ekonomicznych,

niekomunistycznego rządu.  presję konkurencyjną na przedsiębiorstwa, skutkującą m. in. wzrostem eksportu,

W 1989 r. nowy rząd stanął przed niebagatelnym wyzwaniem dokonania  zrównoważenie budżetu.
przełomowych reform gospodarczych w Polsce. Zadania tego podjął się L. Balcerowicz.

Przyjęto pakiet kluczowych ustaw, mających na celu ustanowić dyscyplinę rynkową Natomiast skutki o negatywnym charakterze dotyczyły następujących zjawisk: 6
i towarzyszące jej mechanizmy. Po pierwsze urynkowiono stopy procentowe, wywołując  przejściowy spadek poziomu produkcji i PKB,

szok, wynikający z drastycznego ich podniesienia. W ślad za tym gwałtownie podrożały  destrukcji części potencjału gospodarczego i upadku produkcji w istotnych
kredyty, ale także podniosło się oprocentowanie depozytów. Ustanowiono kotwicę w postaci dziedzinach,

określonego na wysokim poziomie kursu walutowego. Był to początek mozolnej drogi  początkowe obniżenie się płac realnych i poziomu konsumpcji,
7
redukcji inflacji, która po latach doprowadziła do wyeliminowania tego zjawiska. Swoboda  znaczący wzrost w pełni ujawnionego bezrobocia .
zakładania nowych prywatnych banków zaowocowała znacznym przyrostem ich ilości, co
Z punktu widzenia społecznego budowa podstaw kapitalizmu opłacona została dość
niestety w obliczu poważnych kłopotów części z nich rzutowało na postrzeganie całego
wysokimi kosztami. Związane one były z niezadowoleniem na tle rosnącego bezrobocia
sektora. Z kolei postulat prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych odnosił się również do
i utraty poczucia bezpieczeństwa ekonomicznego, odchodzenia od państwa opiekuńczego,
banków. Otwarcie na zagraniczne inwestycje bezpośrednie wprowadzało kapitał zagraniczny
postępującej prywatyzacji, nierzadko nazywanej „dziką”, preferowania kapitału
do sektora bankowego.
zagranicznego kosztem polskich przedsiębiorstw, stosunkowo licznych afer gospodarczych,
Na wyniki transformacji gospodarczej warto też spojrzeć pod kątem osiągniętego
likwidacji PGR-ów, wysokich kosztów zmian oraz przede wszystkim pogłębiających się
przyrostu PKB. Dla Polski w latach 1990–2014 zwiększył się on ponad 135% (ceny stałe) nierówności społecznych.
3
i był to największy wzrost ze wszystkich państw Europy Środkowej i Wschodniej .
Początek lat 90. przyniósł raczej niekorzystny stosunek społeczeństwa do banków.
Ocena usług bankowych była nie najwyższa. Zwracano uwagę na kolejki, nieuprzejmą i
3 Aspekt społeczny przemian gospodarczych niefachową obsługę. Od strony zaufania ceniono pod tym względem najlepiej banki

państwowe i spółdzielcze. Silnie negatywne odczucia wywołały poważne kłopoty nowych
Dyskusja na temat oceny efektów programu transformowania polskiej gospodarki jest banków prywatnych. Generalnie korzystano z usług finansowych w stopniu ograniczonym,
4
nadal żywa i nie brakuje obok słów uznania, także głosów krytyki . Jak zawsze w takiej czego przykład stanowiła dominacja książeczek oszczędnościowych a vista. Klientami
sytuacji można wymienić pozytywne i negatywne aspekty tego procesu. Do pierwszej grupy banków były głównie osoby o relatywnie wyższych dochodach, w średnim wieku, aktywne
5
z reguły zalicza się (częściowo już wymienione) : zawodowo, z wyższym i średnim wykształceniem, właściciele prywatnych przedsiębiorstw,

inteligencja, kadra kierownicza.
3 D. Leszczyński, Przeobrażenia gospodarcze w Polsce w latach 1989-2016, refleksje.edu.pl/wp-
content/uploads/2016/07/Dariusz-Leszczynski.pdf [4.02.2017].
4 Zob. M. Bałtowski, M. Miszewski, Transformacja gospodarcza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 2006; L. Balcerowicz, Socjalizm. Kapitalizm. Transformacja. Szkice z przełomu epok, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1997; W. Wilczyński, Polski przełom ustrojowy 1989-2005. Ekonomia epoki
transformacji, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań 2005; E. Czarny (red.),
Gospodarka polska na przełomie wieków. Od A do Z, NBP, Warszawa 2005; G. Kołodko, Transformacja 6 Ibidem, s. 194.
polskiej gospodarki. Sukces czy porażka?, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1992 i inne. 7 M. Dahl, Wpływ transformacji ekonomicznej na sferę społeczną w Polsce po 1989 roku, „Myśl Ekonomiczna i
5 M. Bałtowski, M. Miszewski, Transformacja…, op. cit., s. 193. Polityczna” nr 2 (29) 2010, s. 32-33.